مدارس آلمان
مسئولیت سیستم آموزشی مدارس آلمان بر عهده 16 ایالت فدرال این کشور است. به همین دلیل، سیستم ها و طرح های آموزشی مختلف و نیز انواع گوناگونی از مدارس در این کشور آلمان وجود دارد. مجمع دائمی وزرای آموزش‌وپرورش و امور فرهنگی در جمهوری فدرال آلمان (KMK)، تشابه و تطابق برنامه های آموزشی و گواهینامه های ارائه شده را تضمین می کند. در سال تحصیلی 7-2016 تقریبا 11 میلیون دانش‌آموز به همراه 798.180 معلم، در 42.322 مدرسه فنی-حرفه ای و آموزش عمومی حضور یافتند. علاوه بر این، 990.402 دانش‌آموز در 5.836 مدرسه خصوصی آموزش عمومی و فنی-حرفه ای ثبت نام کرده اند. بطور کلی، حضور در مدارس آلمان برای تمامی کودکان 6 ساله برای یک دوره 9 ساله در کشور آلمان اجباری است.
تحصیل در مدارس ایالتی آلمان رایگان است. سیستم مدارس آلمان به سه سطح تقسیم می شود: آموزش ابتدایی و آموزش متوسطه در سطح های 1 و 2. بعنوان یک قانون، همه دانش‌آموزان وارد یک مدرسه ابتدایی می شوند، که از سال اول تا چهارم (در برلین و براندنبورگ، 1 تا 6) ادامه پیدا می کند. به همین ترتیب، سه برنامه درسی استاندارد در مدارس آلمان وجود دارد: برنامه درسی آموزش متوسطه عمومی (سال 5 تا 9 یا 10)، برنامه درسی آموزش میانی (سال 5 تا 10، دیپلم راهنمایی یا «Mittlere Reife») و برنامه آموزشی مدرسه گرامر (سال 5 تا 12 یا 13، دیپلم عمومی ورود به آموزش عالی؛ یا Abitur).
سیستم آموزشی مدارس آلمان تابع قوانین و مقررات قانون اساسی این کشور (Grundgesetz) است. وزارتخانه آموزش‌وپرورش، امور فرهنگی و علمی فدرال، مسئول اصلی تبیین و تدوین دستورالعمل های سیاست آموزشی، علمی و هنری، و اتخاذ قوانین و مقررات اداری مربوطه است.
وزارت خانه مذکور، در نظارت بر فعالیت تمامی مؤسسه‌ها، سازمان‌ها و بنیادهای آموزشی با مقامات فدرال و ایالتی کشور آلمان نزدیکی دارد.
ساختار سیستم آموزشی مدارس آلمان
آموزش پیش‌دبستانی در مدارس آلمان
آموزش پیش‌دبستانی، مراقبت و آموزش اختیاری است که کودکان 0 تا 6 سال در قلمروی فدرال آلمان دریافت می کنند.
نظارت بر آموزش در مقطع پیش‌دبستانی مدارس آلمان بر عهده اداره رفاه جوانان «Landesjugendämter» در ایالت مربوطه است. صدور گواهینامه برای مؤسسه های مراقبتی و آموزش پیش‌دبستانی نیز بر عهده این اداره است.
آموزش پیش‌دبستانی در مدارس آلمان عمدتا در مراکز مراقبت روزانه خصوصی ارائه می شود و تعداد مؤسسه های ایالتی از این دست در کشور آلمان محدود است. مؤسسه های ارائه کننده آموزش پیش دبستانی در کشور آلمان عبارتند از: شیرخوارگاه روزانه (crèches)، مراکز پرستاری از کودک، کودکستان و مهد کودک ها.
ساعت کار مؤسسه های آموزش پیش دبستانی با همکاری والدین و کارمندان مدارس آلمان تعیین می شود. با این حال، کودکان معمولا به مدت 7 ساعت در روز، مراقبت و آموزش روزانه دریافت می کنند که شامل ناهار و گاهی میان‌وعده نیز می شود.
آموزش دبستانی در مدارس آلمان
-
- گروه سنی: 6 تا 10 ساله
- مدت زمان برنامه: 4 سال
مدرسه ابتدایی یا دبستان (Grundschule) در سیستم آموزشی مدارس آلمان، آموزش اجباری را در کلاس های مهارتی گوناگون برای کودکان 6 ساله ارائه می دهد. دانش‌آموزان تحصیل در این مقطع را در پایه چهارم (یا ششم در برلین و براندنبورگ) به پایان می رسانند.
در کشور آلمان دو سیستم آموزش ابتدایی وجود دارد. در سیستم پیش‌دبستانی 5 روز در هفته، 188 روز آموزشی در سال وجود دارد. در سیستم پیش‌دبستانی 6 روزه مدارس آلمان، تعداد روزهای آموزشی 208 روز در سال است که شامل دو شنبه آموزشی در هر ماه می شود.
دانش‌آموزان مدارس ابتدایی آلمان باید در هفته 20 تا 29 دوره و در سال اول 20 تا 22 دوره را بگذرانند. طول مدت دوره های آموزشی معمولا 45 دقیقه است. در طول هر روز 6 دوره را می توان تدریس کرد.
هدف اصلی سیستم آموزشی ارائه شده در مدارس آلمان، رشد فهم و ادراک، مهارت ها، توانایی ها و شایستگی های مهم و اساسی در دانش‌آموزان است.
موضوعات تدریس شده در مقطع ابتدایی مدارس آلمان عبارتند از: زبان آلمانی، ریاضی، مطالعات عمومی، زبان خارجی، هنر، طراحی پارچه/کاردستی، موسیقی و مذهب/اخلاق. در این مدارس همچنین مواردی همچون موضوعات بین فرهنگی، mint (ریاضی، علوم کامپیوتر، علوم طبیعی، تکنولوژی)، مدیا، سلامت، زیبایی شناسی موسیقی، رشد پایدار و آموزش ارزش ها تدریس می شود.
اهداف آموزشی در مقطع ابتدایی مدارس از طریق مشارکت دانش آموزان در برنامه ریزی، اجرا و آنالیز موضوعات آموزشی (درس ها) به یک روش تعدیل شده و سازگار با دانش، علاقه، حس کنجکاوی و دغدغه های آنان، بدست می آید.
دانش آموزان در مدارس آلمان همچنین به مشارکت در سازماندهی طرح های نوآورانه و پروژه های میان‌رشته ای مدرسه تشویق می شوند.
آموزش متوسطه
آموزش متوسطه در مدارس آلمان بعد از آموزش ابتدایی آغاز و به دو سطح متوسطه اول «Sekundarstufe I» و متوسطه دوم «Sekundarstufe II» تقسیم می شود.
آموزش متوسطه اول برای دانش‌آموزان 10 تا 16-15 ساله در پایه های 7-5 یا 10-9 ارائه می شود. درس های ارائه شده در این سطح از مدارس آلمان، دارای ماهیت عمومی هستند و برای آماده سازی دانش آموزان جهت ورود به سطح بعدی آموزش متوسطه تدریس می شوند.
آموزش متوسطه سطح دوم برای دانش‌آموزان 16-15 تا 18 ساله ای است که آموزش متوسطه اول را به پایان رسانده اند و با هدف کسب مدرک های لازم جهت ورود به دانشگاه یا آموزشگاه فنی-حرفه ای وارد این مقطع از سیستم آموزشی مدارس آلمان می شوند.
ماموریت اصلی آموزش متوسطه اول در مدارس آلمان آموزش بنیادی، تخصص فردی و شناسایی توانایی های فردی در بین کودکان است.
اهداف آموزش متوسطه در کشور آلمان به روش های زیر حاصل می شود:
-
- جلب مشارکت دانش‌آموز به لحاظ ذهنی، احساسی و جسمی.
- آموزش استقلال، تصمیم گیری، و نیز مسئولیت شخصی، اجتماعی و سیاسی به آنان.
- کمک به دانش‌آموزان جهت دستیابی به اهداف آموزشی شان.
- پشتیبانی از آنها در پیشبرد دانش تخصصی.
هدف مدارس متوسطه عمومی در کشور آلمان، آماده سازی جوانان برای دریافت Abitur یا سایر مدرک های ورود به دانشگاه است. با مدرک ورود به دانشگاه، دانش آموزان می توانند برای تحصیل در مؤسسه های آموزش عالی، یا دوره آموزشی حرفه ای اقدام نمایند.
دبیرستان (Gymnasium) در سیستم آموزشی مدارس آلمان دانش تخصصی، عملی و جامع از زبان آلمانی، زبان خارجی و ریاضی را برای دانش آموزان فراهم می سازد. دانش آموزان در این مؤسسه ها همچنین رشد فردی، مسئولیت اجتماعی و مشارکت در جامعه دموکراتیک را می آموزند. بعلاوه، دانش آموزان مدارس آلمان اطلاعات و راهنمایی های لازم را با توجه به مؤسسه های آموزشی و شرایط و الزامات پذیرش هر یک، حوزه فنی-حرفه ای و شرایط و مدرک های ضروری برای دسترسی به آن، همراه با چشم اندازهای اشتغال در حرفه های گوناگون، دریافت می کنند.
آموزش متوسطه دوم در مدارس آلمان، که در یک دوره تمام‌وقت دوساله در هنرستان های فنی-حرفه ای «Berufliches Gymnasium» ارائه می شود، دانش آموزان را برای کسب مدرک های مورد نیاز برای یک شغل تخصصی بعنوان کارمند واجد شرایط «Fachgebundene Hochschulreife» آماده می سازند. این مدرک ها پیداکردن یک شغل در مشاغل نیازمند مدرک رسمی را برای دانش آموزان امکان پذیر می سازد.
دارندگان این مدارک، در صورت تسلط به یک زبان خارجی، می توانند مدرک ورود به دانشگاه نیز دریافت کنند. بعلاوه، با چنین مدرکی می توان در یک دانشگاه فنی نیز به تحصیل پرداخت، ولی پیش از آن باید به مدت دو سال برای دریافت گواهینامه «Mittlerer Schulabschluss» به تحصیل بپردازند.
کلاس های درس در مدارس آلمان به چه زبانی تدریس می شوند؟
زبان آموزش در مدارس آلمان، آلمانی و انگلیسی است.
آموزش اجباری در مدارس آلمان
تمامی مردم کشور آلمان از سن ششسالگی تا به پایان رساندن دوره تحصیل تمام‌وقت 9ساله در دبیرستان (Gymnasium)، یا دوره تمام‌وقت ده‌ساله در سایر مدارس آموزش عمومی، ملزم به تحصیل در مدارس ابتدایی و متوسطه هستند.
دانش آموزانی که نتوانسته اند در کلاس های تمام‌وقت مدارس آموزش عمومی آلمان و فنی-حرفه ای مقطع متوسطه دوم شرکت کنند، باید در کلاس های پاره‌وقت جبرانی حضور داشته باشند. این دانش آموزان حتی اگر دوره آموزش اجباری مدارس آلمان را نیز سپری کرده باشند، باز هم باید در این کلاس ها شرکت کنند. این الزام را بعنوان حضور اجباری «Berufsschule Berufsschulpflicht» می شناسند و سه سال به طول می انجامد.
سایر دانش آموزانی که موفق به حضور در دوره های آموزشی و پرورشی نشده اند، باید در کلاس های آموزشی و پرورشی تمام‌وقت (فقط برای مدارس فنی-حرفه ای) شرکت کنند.
دانش آموزان کم‌توان (دارای معلولیت) نیز باید آموزش اجباری را در مدارس آلمان را بگذرانند. این دانش‌آموزان متناسب با نیازهای آموزشی خاص خود «Sonderpädagogischer Förderbedarf»، در یک مدرسه معمولی یا یک مدرسه خاص «Sonderpädagogische Bildungseinrichtungen» حضور خواهند یافت.
انواع مدارس آلمان
در کشور فدرال آلمان، آموزش متوسطه در مدارس دولتی و خصوصی ارائه می شود.
مدارس دولتی مقطع متوسطه کشور آلمان
دبیرستان های آلمانی صادرکننده مدرک در یک حوزه آموزشی
-
-
- «Gymnasium». این مدارس، آموزش عمومی متمرکز و جامع، دانش عمومی مورد نیاز برای تحصیل در دانشگاه، و فعالیت های علمی را نیز فراهم می سازند. تحصیل در این مدارس از پایه 5 تا 12 یا 5 تا 13 است و در پایان یک «Allgemeine Hochschulreife» تحت عنوان «Abitur» به دانش آموز ارائه می گردد.
- «Hauptschule». در این مدارس آموزش عمومی اصلی ارائه می شود که در پایان، با صدور مدرک فنی-حرفه ای یا ورود به دانشگاه همراه خواهد بود. آموزش در این مدارس از پایه 5 تا 9 ادامه پیدا می کند و گاهی شامل پایه 10 نیز می شود. در پایان تحصیل در این مدارس، مدرک «Hauptschulabschluss» ارائه خواهد شد.
- «Realschule». در این مدارس آموزش متمرکزتری ارائه می شود و در پایان مدرک فنی-حرفه ای یا ورود به دانشگاه اعطا خواهد شد. تحصیل دراین مدارس شامل پایه 5 تا 10 تحصیلی، همراه با ارائه مدرک «Realschulabschluss» خواهد بود.
-
مدارس آلمانی با بیش از یک دوره آموزشی «Schularten mit mehreren Bildungsgängen»
در این مدارس دو تا سه موضوع آموزشی متفاوت ارائه می شود.
مدارس فنی-حرفه ای کشور آلمان
این دسته از مدارس آلمان، درس و کارورزی عملی را ارائه می دهند و بعنوان سیستم دوگانه شناخته می شوند. انواع مدارس فنی-حرفه ای در کشور آلمان عبارتند از:
-
-
- «Fachoberschule». این مدارس برای دارندگان گواهینامه «Mittlerer Schulabschluss» دوره آموزش دو ساله ارائه می دهد و در پایان مدرک «Fachhochschulreife» جهت ورود به دانشگاه علوم کاربردی صادر می شود. اگر پایه 13 در این مؤسسه ها ارائه شود، دانش‌آموز می تواند مدرک «Fachgebundene Hochschulreife» یا یک «Abitur» را دریافت نماید.
- «Berufsoberschule». در این مدارس آلمان، با توجه به دانش اولیه فنی-حرفه ای و تعالیم کسب شده در طول مقطع قبلی، آموزش و پرورش دو ساله عمومی و جامع ارائه می شود که با صدور مدرک فنی-حرفه ای (یا Abitur - در صورت تسلط به یک زبان خارجی) همراه خواهد بود. همچنین یک دوره آموزشی با طول ¾ سال تحصیلی وجود دارد که مدرک های دوگانه مورد نیاز برای آموزش فنی-حرفه ای و آموزش عالی ارائه می دهد.
- «Berufsfachschule». در این مدارس کشور آلمان، در مورد یک یا چند شغل که نیازمند مدرک قانونی نیاز دارند آموزش‌های لازم ارائه می شود. همچنین، امکان صدور مدرک فنی-حرفه ای در این مدارس وجود دارد.
- «Berufsschule». در این مدارس، مهارت ها و درس های عملی و میان‌رشته ای تدریس می شوند که دانش‌آموز را برای آموزش فنی-حرفه ای یا پیداکردن کار در یک حرفه خاص آماده می سازند. این آموزش بر اساس یک سیستم دوگانه و ترکیبی آموزشی و پرورشی انجام خواهد شد.
- «Berufliches Gymnasium». تحصیل در این مدارس، شامل برنامه آموزش متوسطه سه‌ساله با ارائه یک مدرک Abitur می شود.
-
مدارس خصوصی مقطع متوسطه کشور آلمان
مدارس جایگزین آلمان «Ersatzschulen»
درس ها و دوره های مشابه مدارس متوسطه عمومی ارائه می دهند.
مدارس تکمیلی آلمان «Ergänzungsschulen»
علاوه بر دروس ارائه شده در مدارس متوسطه عمومی، دوره های اضافی دیگری را نیز تدریس می‌کنند.
مدرسه بین المللی آلمان
مدارس بین المللی کشور آلمان به گونه‌ای طراحی شده اند که دانش‌آموزان خانواده‌های مهاجر، که بیشتر دوره کودکی را در خارج از کشور سپری می کنند، بتوانند آموزش منسجم و پیوسته دریافت کنند. بخشی از آموزش در مدارس بین المللی آلمان به زبان انگلیسی است (بیشتر آنها دوزبانه آلمانی-انگلیسی هستند) و گواهینامه های معتبر بین‌المللی مانند دیپلم IGCSE یا IB ارائه می دهند. برای متقاضیان ادامه تحصیل در مقطع آموزش عالی در آلمان، مدارس زیادی با قابلیت صدور مدرک Abitur وجود دارد.
چون مدارس بین المللی آلمان مدرک‌های بین‌المللی صادر می کنند، غالبا تحت قوانین کنترل‌کننده مدارس خصوصی آلمان قرار نمی گیرند. این بدان معناست که از سرمایه دولتی استفاده نمی کنند و از دانش‌آموزان شهریه تحصیل دریافت خواهند نمود و در خصوص برنامه تحصیلی آزادی بیشتری دارند.
هزینه های زندگی و ویزای دانش آموزی آلمان
هزینه تحصیل
دولت فدرال آلمان، برای اطمینان از قابل دسترس بودن آموزش برای تمامی افراد، اقدام به تامین سرمایه مدارس ابتدایی، متوسطه، فنی-حرفه ای و آموزش عالی در آلمان کرده است. بنابراین، بیشتر انواع مدارس آلمان فاقد شهریه هستند.
شهریه مدارس ابتدایی و متوسطه آلمان
مدارس عمومی ارائه‌دهنده آموزش ابتدایی و متوسطه در کشور آلمان رایگان هستند. با این حال، ممکن است از والدین برای مشارکت در فعالیت‌های فوق برنامه مانند سفرها و اردوهای مدرسه، دعوت شود. معمولا در این کشور، برای خانواده های کم‌درآمد، بورسیه یا کمک مالی در نظر گرفته می شود.
شهریه مدارس خصوصی آلمان
به دلیل الزام قانونی مبنی بر عدم تبعیض بین خانواده‌های ثروتمند و خانواده‌های با رفاه کمتر، مدارس خصوصی آلمان شهریه های نسبتا منصفانه ای دارند و طرح‌های بورسیه گوناگونی را در اختیار خانواده‌ها قرار می‌دهند.
سرمایه مدارس آلمان در بخش خصوصی و جایگزین، با ترکیبی از جذب سرمایه و کمک‌های مالی دولتی تامین می شود. مبلغ شهریه مدارس خصوصی آلمان توسط مقامات آموزش و پرورش در ایالات فدرال تعیین می‌شود و بنابراین در هر ایالت کشور آلمان متفاوت است. برای مثال، در ایالت نوردراین-وستفالن، دریافت شهریه غیر مجاز است و بنابراین، مدارس خصوصی آلمان بودجه بیشتری از دولت دریافت می کنند.
شهریه مدارس آلمان قابلیت کسر از مالیات بر درآمد سالانه والدین را دارد. این موضوع، مقرون‌بصرفه‌بودن مدارس خصوصی آلمان در مقایسه با سایر مدارس خصوصی در اروپای غربی را تضمین می‌کند.
هزینه تحصیل در مدارس بین‌المللی در کشور آلمان
مدارس بین المللی آلمان مشمول قوانین مدارس خصوصی در مورد شهریه نمی شوند. بنابراین، بودجه ایالتی دریافت نمی کنند و تا حدی در تعیین شهریه آزاد هستند. هزینه دقیق تحصیل در مدارس بین المللی آلمان، به مدرسه و پایه تحصیلی دانش آموز بستگی دارد و بین 2500 تا 25000 یورو در سال متغیر خواهد بود.
ویزای دانش آموزی آلمان
هر ساله، تعداد دانش‌آموزانی که کشور آلمان را برای تحصیل در خارج از کشور انتخاب می کنند، رو به افزایش است. بیشتر دانش‌آموزان بین المللی، پیش از ورود به آلمان جهت تحصیل، باید اقدام به دریافت ویزای دانش آموزی آلمان در کنسولگری یا سفارت این کشور نمایند.
بر اساس کشور مبدا، ممکن است نیازی به دریافت ویزای دانش آموزی آلمان نداشته باشید، ولی باز هم دریافت مجوز اقامت برای تحصیل، در دوره های آموزشی بیش از 90 روز، ضروری خواهد بود.
آیا برای تحصیل در مدارس آلمان، نیاز به ویزای دانش آموزی آلمان است؟
- برای دوره های آموزشی کمتر از سه ماهه، ویزای شنگن لازم است.
- برای دوره های آموزشی بیش از سه ماهه، باید ویزای ملی آلمان دریافت نمایید.
اگر با ویزای ملی کشور آلمان وارد کشور شوید، برای تمدید اقامت باید یک مجوز اقامت تحصیلی در کشور آلمان را از اداره امور اتباع خارجی دریافت کنید. این کار باید در مدت اعتبار ویزای ملی انجام شود.
اولین کاری که باید انجام دهید این است که بدانید بعنوان یک دانش آموز بین‌المللی، آیا نیاز به دریافت ویزای دانش آموزی برای تحصیل دارید یا خیر. همچنین نوع ویزای مورد نیاز با توجه به طول دوره تحصیل و ماهیت برنامه آموزشی نیز باید مشخص گردد.
انواع ویزاهای تحصیلی در آلمان
ویزای تحصیلی آلمان برای سطوح و مقطع های آموزشی گوناگونی صادر می گردد، که عبارتند از: مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد، تحصیلات تکمیلی و دوره های تبادل دانشجو (دانشجویان انتقالی). صدور ویزای تحصیلی آلمان همچنین شامل شرکت در آزمون های پیش‌دانشگاهی یا دوره های زبان آلمانی در مؤسسه های غیر دانشگاهی می شود.
سه نوع ویزای تحصیلی در کشور آلمان وجود دارد:
-
-
- ویزای دانشجویی آلمان. ویزای استاندارد برای دانشجویان بین‌المللی که در یک دانشگاه آلمانی پذیرفته شده اند و آماده آغاز تحصیل در یک برنامه تمام‌وقت دانشگاهی هستند، صادر می شود.
- ویزای دانشجوی متقاضی تحصیل در آلمان. این ویزا زمانی صادر می شود که برای گرفتن پذیرش از دانشگاه، نیاز به اقدام حضوری در کشور آلمان دارید. این ویزا فقط برای انجام فرآیند اپلای برای دانشگاه معتبر است و با آن اجازه تحصیل در آلمان را نخواهید داشت.
- ویزای دوره زبان آلمانی. این نوع از ویزا برای تحصیل در یک دوره زبان آلمانی در این کشور صادر می‌گردد.
-
فرآیند ویزای دانش آموزی آلمان چقدر طول می کشد؟
صدور ویزای دانش آموزی آلمان با اجازه اقامت طولانی‌مدت، بین 6 تا 12 هفته از آغاز فرآیند اپلای طول می کشد. ویزای دانش آموزی آلمان با شرایط اقامت کوتاه مدت، بین 15 تا 30 روز توسط نمایندگی های کشور آلمان در خارج از کشور صادر می گردد.
